Ustalenie statusu Twojego zatrudnienia to pierwszy krok, który pozwoli Ci dowiedzieć się, jakie prawa przysługują Ci w pracy. Niniejszy tekst wyjaśnia czym jest status zatrudnienia (employment status), dlaczego jest on tak istotny i zawiera zwięzły opis trzech różnych statusów, które ułatwią Ci określenie Twojej sytuacji.
Główne rodzaje statusu zatrudnienia to:
• zatrudniony (employee)
• pracownik/robotnik (worker)
• samozatrudniony (self-employed)
Każdy status zatrudnienia ma przypisane konkretne prawa dlatego ważne jest byś wiedział do której grupy należysz. Status zatrudnienia określa Twoje prawa w pracy. Aby dowiedzieć się więcej o prawach przysługujących poszczególnym grupom przeczytaj artykuł, do którego link znajdziesz poniżej. Pamiętaj, że status zatrudnienia to nie to samo co system pracy.
Rodzaje statusu zatrudnienia – Rodzaje statusu zatrudnienia
Zarówno jeśli jesteś ‘zatrudnionym’ jak i ‘pracownikiem’ Twoje zatrudnienie może być określone jednym z poniższych terminów:
• w niepełnym wymiarze godzin (part-time)
• na czas określony (fixed-term)
• wykonawca/zleceniobiorca (contractor)
• doradca (consultant)
• dorywczy (casual)
• o nienormowanym czasie pracy (zero hours)
• sezonowy (seasonal)
• za pośrednictwem agencji lub tymczasowy (agency or 'temp’)
• urzędnik publiczny (office holder)
• wolontariusz (volunteer)
Na Twój status zatrudnienia składa się wiele czynników. Na przykład, fakt, że w umowie o pracę określa się Ciebie ‘zatrudnionym’ czy ‘samozatrudnionym’ nie oznacza, że to jest Twój status. Jeśli nie jesteś pewien swojego statusu zatrudnienia przeczytaj artykuły do których linki znajdziesz poniżej. Zawierają one wskazówki jak rozpoznać swój status zatrudnienia oraz przykładowe sytuacje, które pomogą Ci ustalić czy dany opis dotyczy Ciebie.
Pracownicy agencyjni – Agency workers. Praca dorywcza lub nieregularna – Casual or irregular work. Zatrudnieni – Employees. Osoby piastujące stanowisko z mianowania – Office holders. Niezależni zleceniobiorcy lub doradcy – Independent contractors or consultants. Konsultanci osobiści – Personal service consultants. Praca sezonowa lub na czas określony – Seasonal or fixed-term contracts. Wolontariusze – Volunteers.
Ostateczną decyzję o Twoim statusie zatrudnienia może podjąć tylko sąd lub sąd pracy (Employment Tribunal). Taka decyzja będzie oparta na wielu różnych czynnikach jak również na wynikach specjalnych testów opartych na prawie zwyczajowym. Aby ustalić status zatrudnienia, sąd pracy zbada jak w praktyce wygląda Twoje zatrudnienie. Istotne jest to, czy:
• wykonujesz pracę osobiście, a nie poprzez zastępcę lub podwykonawcę
• Twój pracodawca ma znaczącą kontrolę nad Twoją pracą lub prawo do takiej kontroli
• otrzymujesz regularną pensję
• Twój pracodawca lub zleceniodawca odprowadza za Ciebie podatki i składki ubezpieczeniowe czy jednak Ty jesteś odpowiedzialny za te płatności osobiście
• otrzymujesz świadczenia takie jak płaca za okres urlopowy, płaca za okres zwolnienia lekarskiego, płaca za okres urlopu macierzyńskiego itd.
• pracujesz w siedzibie firmy i czy korzystasz z urządzeń i narzędzi należących do pracodawcy
• jesteś częścią zespołu firmy (np. czy Twoje nazwisko widnieje na schemacie organizacyjnym firmy, czy podlegasz procedurom dyscyplinarnym oraz procedurom rozpatrywania skarg obowiązującym w firmie)
• dotyczy Cię ryzyko lub nagroda finansowa, np. premie za pracę szybką lub wysokiej jakości
• pracujesz wyłącznie dla jednej firmy czy oferujesz swoje usługi kilku zleceniodawcom
• masz umowę o pracę lub jakikolwiek inny dokument potwierdzający zatrudnienie np. pisemną nominację, w której jesteś wymieniony jako zatrudniony (zwaną również wzajemnym oświadczeniem woli – statement of mutual intention)
Zwykle w sytuacji, gdy jesteś samozatrudniony dla celów podatkowych, również w kwestii praw pracowniczych będziesz traktowany jako samozatrudniony. Jednak, jeśli jesteś samozatrudniony dla celów podatkowych sąd pracy nadal może uznać Cię za ‘zatrudnionego’ lub ‘pracownika’ w rozumieniu prawa pracy. Decyzje Urzędy Podatkowego i Celnego (HMRC) nie wpływają na decyzje sądu pracy.
Komisja arbitrażowa ds. sporów między pracodawcami a zatrudnionymi – Acas (Advisory, Conciliation and Arbitration Service). Biuro Porad Obywatelskich – Citizens Advice Bureau. Jobcentre Plus – Jobcentre Plus. Business Link – businesslink.gov.uk
Opracowanie: Weronika Tomaszewska-Collins, Marta Barszcz
Ostatnia aktualizacja tekstu: 12.11.2011
Aktualna wersja w języku angielskim: Directgov
Aktualna wersja tłumaczona automatycznie przez Google Tłumacz
Nasze teksty aktualizowane są raz w roku. Istotne treści, szczególnie wartości liczbowe prosimy weryfikować z danymi na stronach źródłowych. Autorka tłumaczeń oraz administrator nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne błędy na stronie.
Widzisz błąd na stronie? Napisz: admin@votepartners.net
Polacy, którzy stracili pracę w jednym z krajów UE, rejestrują się tam jako bezrobotni i…
W 2010 roku ponownie więcej osób wyemigrowało z kraju. Stało się tak pierwszy raz od…
Wielka Brytania zwiększa prawa pracowników sezonowych oraz zatrudnionych przez agencje pracy. To oznacza zmiany (na…
Padł mit o tym, że emigracja otwiera drogę do kariery w Polsce. Przynajmniej jeśli chodzi…
Dwudziestoparolatkowie dwa razy częściej chodzą na zwolnienia niż ich starsi koledzy po 50-tce. Przeziębienie, grypa…
Czy polscy pracownicy firmy Unipart Logistics słusznie protestują, po tym jak ich szefowie nakazali im…