Pracownicy wykonujący swoje obowiązki w nocy (night workers) są objęci szczególną ochroną prawną. Istnieją tutaj jednak wyjątki, o których powinieneś wiedzieć. Tutaj znajdziesz także informacje na temat tego, co możesz zrobić, jeśli nie satysfakcjonują Cię przysługujące Ci prawa.
Za godziny nocne uznaje się zazwyczaj okres między 23:00 a 6:00. Wspólnie z pracodawcą możecie jednak uzgodnić inną definicję. W takim wypadku „noc“ musi jednak obejmować przynajmniej 7 godzin, w tym okres między 24:00 a 5:00.
Za „pracowników nocnych“ (night workers) uznaje się osoby, których praca regularnie obejmuje przynajmniej trzy godziny nocne:
• w większości dni roboczych
• podczas odsetka dni roboczych określonego w ramach układu zbiorowego pracy (collective agreement) lub umowy pracowniczej zawartej między pracodawcą a związkiem zawodowym
• wystarczająco często, aby można stwierdzić, że pracują one w takich godzinach regularnie (np. jeśli 1/3 Twojego czasu pracy przypada na godziny nocne, można stwierdzić, że jesteś pracownikiem nocnym)
Jak wstąpić do związku zawodowego – Jak wstąpić do związku zawodowego
Jeśli jesteś pracownikiem nocnym, średnia liczba godzin przepracowanych przez Ciebie w każdym 24-godzinnym okresie nie powinna być większa niż osiem. Zasada ta nie dotyczy nadgodzin. Nie możesz dobrowolnie wyrazić zgody na odrzucenie tego limitu. Jeśli praca wykonywana przez Ciebie w godzinach nocnych niesie ze sobą określone zagrożenia lub jest szczególnie obciążająca psychicznie bądź fizycznie, pracodawca nie może oczekiwać, abyś pracował więcej niż osiem godzin na dobę. W takim wypadku jest to limit bezwzględny, niedotyczący średniej liczby godzin i obejmujący także nadgodziny wypracowane w ciągu dnia. W tej sytuacji możesz pracować przez najwyżej osiem godzin w każdym 24-godzinnym okresie. Limit średniej liczby godzin dotyczy średniej liczby godzin pracy na dobę w wyznaczonym okresie czasu. Jeśli na przykład w jednym dniu przepracujesz dziewięć godzin, a w następnym siedem, średnia liczba godzin na dobę wyniesie osiem. Pracodawca powinien określić zagrożenia związane z wykonywaną przez Ciebie pracą, ocenić ich potencjalną szkodliwość i powziąć odpowiednie kroki, w celu ich ograniczenia. Odrębne zasady obowiązują w przypadku pracowników związanych z transportem powietrznym, morskim i drogowym.
Ograniczenia czasu pracy w transporcie powietrznym – Working time rules for workers in air transport. Pobierz „Ograniczenia czasu pracy w transporcie morskim“ – Download ‘Working time rules for workers in sea transport’ (PDF, 208K). Ograniczenia czasu pracy w transporcie drogowym – Working time rules for workers in road transport
Limit dotyczący czasu pracy w godzinach nocnych nie dotyczy osób, które:
• pracują na stanowisku, które umożliwia dowolne regulowanie własnych godzin pracy, np. jako dyrektor zarządzający
• są zatrudnione w siłach zbrojnych, służbach alarmowych lub policji – w niektórych przypadkach
• są zatrudnione jako służba w prywatnym domu
Ograniczenia dotyczące pracy w godzinach nocnych nie dotyczą Cię, jeśli:
• mieszkasz daleko od swojego miejsca pracy i sporo czasu pochłania Ci dojazd lub Twoje miejsce pracy stale się zmienia
• pracujesz jako ochroniarz lub dozorca
• jesteś zatrudniony w branży charakteryzującej się przejściowymi okresami wzmożonej aktywności, jak np. rolnictwo, sprzedaż detaliczna czy turystyka
• zaistniała nagła sytuacja lub zdarzył się wypadek
• w wykonywanej przez Ciebie pracy konieczna jest stała obsada stanowisk (np. w przypadku pracy w szpitalu)
• jesteś zatrudniony na kolei i pracujesz w pociągach
• jesteś zatrudniony na kolei i Twoje zatrudnienie jest nieregularne lub ma związek z kontrolowaniem punktualności pociągów
• Twoja praca ma charakter ruchomy (np. pracujesz w transporcie powietrznym lub drogowym); choć w takim wypadku przysługuje Ci „odpowiedni odpoczynek“ (adequate rest), co oznacza, że po pracy powinieneś wypocząć w stopniu gwarantującym, że po powrocie do pracy nie będziesz stanowił zagrożenia dla siebie i otoczenia
Jeśli jesteś pracownikiem nocnej zmiany w którejś z powyższych sytuacji, okres, do którego odnosi się tygodniowy limit czasu pracy, wynosi 26, a nie 17 tygodni.
Przerwy na odpoczynek – Przerwy na odpoczynek. Obliczanie swojego czasu pracy – Oblicz swój tygodniowy czas pracy. Obliczanie nocnych godzin pracy – Obliczanie nocnych godzin pracy
Pracownicy, którzy nie ukończyli jeszcze 18 lat, ale których nie obejmuje już obowiązek szkolny, są klasyfikowaniu jako „młodzi pracownicy“ (young workers). Obowiązek szkolny w Wielkiej Brytanii trwa do końca semestru letniego w roku szkolnym, w którym dana osoba kończy 16 lat. W przypadku młodych pracowników ograniczenia dotyczące pracy w godzinach nocnych są inne, niż w przypadku osób dorosłych.
Młodzi pracownicy a godziny pracy – Young workers and working hours
Pracodawca może postanowić nagrodzić Cię dodatkowo za pracę w niesprzyjających godzinach (np. może udostępnić Ci darmowy transport, wyżywienie lub dodatkową płacę). Prawo do takiego dodatkowego wynagrodzenia przysługiwać Ci będzie tylko, jeśli zostało ono uwzględnione w Twojej umowie o pracę, ale ogólnie jego zapewnienie uznaje się za dobrą praktykę ze strony pracodawcy.
Jeśli Twoja umowa o pracę nie zawiera wzmianki o pracy w godzinach nocnych, zazwyczaj będziesz musiał wyrazić zgodę, zanim pracodawca będzie mógł zmienić Twoje godziny pracy. Umowa taka może być zawarta ustnie lub na piśmie.
Umowa o pracę – Umowa o pracę. Wprowadzenie zmian do umowy – Zmiany w umowie
Ponieważ praca w godzinach nocnych pociąga za sobą pewne zagrożenia dla zdrowia, pracodawca musi zaoferować dokonanie darmowej oceny stanu zdrowia (zazwyczaj w formie ankiety), zanim podejmiesz się pracy w nocy oraz po jej podjęciu, w regularnych odstępach czasu. Zazwyczaj oceny tej dokonuje się raz w roku, ale pracodawca może zdecydować się robić to częściej. Poddanie się ocenie nie jest obowiązkowe. W wyciąganiu wniosków z ankiet pracodawca powinien skorzystać z pomocy posiadającego odpowiednie kwalifikacje pracownika służby zdrowia. Jeśli zdecydujesz się wypełnić ankietę dotyczącą stanu zdrowia i jej wyniki będą niepokojące, pracodawca powinien skierować Cię do lekarza. W przypadku, gdy lekarz stwierdzi, że Twoje problemy zdrowotne są wynikiem pracy w nocy, pracodawca ma obowiązek – jeśli tylko jest to wykonalne – umożliwić Ci pracę w trybie dziennym.
Choć nie podlegają oni innym ograniczeniom dotyczącym godzin pracy, pracownicy pozostający w ciągłym ruchu lub zatrudnieni w transporcie drogowym, którzy wykonują swoją pracę w nocy, mają prawo do oceny stanu zdrowia.
Jeśli jesteś w ciąży lub niedawno zostałaś matką i obawiasz się następstw pracy w godzinach nocnych, powinnaś porozmawiać z pracodawcą o możliwości przeniesienia na zmianę dzienną. Pracodawca powinien uwzględnić Twoją sytuację i przeprowadzić ocenę ryzyka.
Ciąża i prawa macierzyńskie – Prawa macierzyńskie
Jeśli potrzebujesz pomocy, Infolinia ds. Pracy i Wynagrodzeń (Pay and Work Rights Helpline) udziela darmowych i poufnych porad w kwestiach dotyczących godzin pracy.
Infolinia ds. Pracy i Wynagrodzeń – Pay and Work Rights Helpline
Rady serwisu Business Link dla osób pracujących w godzinach nocnych – Advice for employers on working at night from Business Link
Acas (organizacja świadcząca usługi w zakresie doradztwa, ugód i arbitrażu) – Acas (Advisory, Conciliation and Arbitration Service). Biuro Porad Obywatelskich – Citizens Advice Bureau. Jobcentre Plus. businesslink.gov.uk. Inne przydatne kontakty – More useful contacts
Opracowanie: Weronika Tomaszewska-Collins
Ostatnia aktualizacja tekstu: 09.03.2011
Aktualna wersja w języku angielskim: Directgov
Aktualna wersja tłumaczona automatycznie przez Google Tłumacz
Nasze teksty aktualizowane są raz w roku. Istotne treści, szczególnie wartości liczbowe prosimy weryfikować z danymi na stronach źródłowych. Autorka tłumaczeń oraz administrator nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne błędy na stronie.
Widzisz błąd na stronie? Napisz: admin@votepartners.net
UWAGA: Powyższe opracowanie jest chronione prawem autorskim. Kopiowanie i rozpowszechnianie (całości lub części) bez pisemnej zgody administratora jest zabronione! Wobec osób łamiących zakaz podjęte będą kroki prawne.
Polacy, którzy stracili pracę w jednym z krajów UE, rejestrują się tam jako bezrobotni i…
W 2010 roku ponownie więcej osób wyemigrowało z kraju. Stało się tak pierwszy raz od…
Wielka Brytania zwiększa prawa pracowników sezonowych oraz zatrudnionych przez agencje pracy. To oznacza zmiany (na…
Padł mit o tym, że emigracja otwiera drogę do kariery w Polsce. Przynajmniej jeśli chodzi…
Dwudziestoparolatkowie dwa razy częściej chodzą na zwolnienia niż ich starsi koledzy po 50-tce. Przeziębienie, grypa…
Czy polscy pracownicy firmy Unipart Logistics słusznie protestują, po tym jak ich szefowie nakazali im…